Stevia, geleneksel şekerden 200 kat daha tatlı olan alternatif bir tatlandırıcıdır. Image Credit:HandmadePictures/iStock/GettyImages
Piyasada, şeker kadar kalori eklemeden yiyecek ve içecekleri tatlandırmayı vaat eden pek çok şeker alternatifi bulunmaktadır.
Bu ürünlerden biri olan stevia, sıfır kalorili tatlılık sunduğu ve bitkisel kaynaklardan elde edildiği için popülerdir. Ancak stevianın kalorisiz olması yan etkilerinin olmadığı anlamına gelmez.
Stevia’nın ishale neden olup olamayacağını merak ediyorsanız, tatlandırıcıyı, içeriğini ve vücudunuza neler yapabileceğini inceleyeceğiz.
Stevia Nedir?
Stevia rebaudiana olarak da bilinen stevia bir bitki olsa da, bir fincan kahvenize eklediğiniz stevia yaprak formunda yetişen türden çok daha farklıdır.
Mayo Clinic’e göre Truvia, Enliten ve PureVia gibi stevia ürünleri, rafine edilmiş bir stevia yaprağı ekstresi olan rebaudioside A’dan (Reb-A) üretilmektedir. Reb-A tatlandırıcıları sıvı, toz veya granül formda satın alınabilir.
Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) Haziran 2019 araştırmasına göre Reb-A, sofra şekerinden yaklaşık 200 kat daha tatlı olan ve tipik olarak diğer tatlandırıcılarla birleştirilen bir steviol glikozit formudur.
Truvia, Reb-A ve eritritolün (şeker alkolü) bir karışımıdır ve Stevia in the Raw, Reb-A ve dekstrozun (glikoz) bir kombinasyonudur.
Stevia bazen maltodekstrin, sodyum sakarin, sodyum siklamat veya aspartam ile de birleştirilebilir. Stevia FDA tarafından genel olarak güvenli (GRAS) olarak kabul edilse de, bazı yan etkilerle karşılaşmak mümkündür.
Stevia’nın Ne Kadarı Çok Fazla?
Kabul Edilebilir Günlük Alım Miktarı (ADI), Nutrition Today’de Haziran 2015’te yayınlanan bir araştırmaya göre, insanların sağlık açısından kayda değer bir risk oluşturmadan tüm yaşamları boyunca yiyecek veya içeceklerde günlük olarak tüketebilecekleri madde miktarıdır.
Araştırmaya göre, Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi (JECFA) stevia özütünün ADI miktarını vücut ağırlığının her bir kilosu için 12 miligram ya da 150 kiloluk bir kişi için yaklaşık 10 paket stevia olarak belirlemiştir.
Stevia’nın Yan Etkileri
Stevia ile ilişkili risklerin kapsamı bilim camiası tarafından hala tam olarak anlaşılamamıştır. Nutrition Journal’da Eylül 2017’de yayınlanan bir analiz, besleyici olmayan tatlandırıcıların sağlık sonuçlarını incelemiş ve stevianın genel güvenliği hakkında bir yargıya varmak için yeterli çalışma yapılmadığını ortaya koymuştur.
Bilimin hakkında daha fazla bilgi sahibi olduğu şey, diğer malzemelerle ilişkili yan etkilerdir. Ticari stevia ürünleri genellikle stevia özü ve diğer tatlandırıcı türlerinin bir karışımı olduğundan, bu diğer tatlandırıcıların bilinen yan etkilerini göz önünde bulundurmak önemlidir.
Ksilitol, eritritol, hidrojene nişasta hidrolizatları, izomalt, laktitol, mannitol, sorbitol ve maltitol şeker alkollerinin farklı türleridir.
Yale New Haven Health’e göre şeker alkolleri genellikle şişkinlik, gaz ve ishal gibi yan etkilerle ilişkilendirilmektedir. Araştırmalar ayrıca bu bileşenlerin “laksatif etkiye” neden olabileceğini de göstermektedir.
Dolayısıyla, şeker alkolleri içeriyorsa, bir stevia ürününün şişkinlik, gaz ve ishale yol açması ve müshil etkisi olması mümkündür.
Doğal, stevia bazlı tatlandırıcı olarak pazarlanan bir ürün olan Truvia, stevia ve bir şeker alkolü olan eritritol içerir. Bu nedenle, Truvia’nın ishal, şişkinlik ve gaza yol açması mümkündür ve ayrıca Truvia tüketmenin müshil etkisi yaratması da mümkündür.
Peki, stevia ishale neden olur mu? Kesin bir şey söylemek mümkün değil.
Yine de, birçok tatlandırıcı türü olduğunu biliyoruz, bu nedenle hangilerinin ishali tetikleme potansiyeline sahip olduğu kafa karıştırıcı olabilir. Uluslararası Fonksiyonel Gastrointestinal Bozukluklar Vakfı, laktoz ve sorbitolü potansiyel ishal tetikleyicileri olarak listelemekte, ancak stevyayı bu listeye dahil etmemektedir.